Kalbimiz nasıl çalışıyor?

Kalbimiz nasıl çalışıyor?

Kalbimiz, atriumlar (kulakçıklar) yoluyla kendisine gelen kanı, kasılarak büyük damarlara atar. Bu damarlar sol ventrikül (karıncık) için aort, sağ ventrikül için de akciğer atardamarıdır (pulmoner arter). Bu kasılma dönemine sistol diyoruz. Kalbin kasılması sağ atriumum üst taraflarında bulunan sinoatrial (sinüs) düğümün belirli aralıklarla düzenli olarak çıkardığı elektrik uyarıları ile olur. Bu uyarılar kalbin her tarafına iletim sistemi ile ulaşır.
Sistolü biraz daha ayrıntılı olarak inceleyelim:
Atriumlardan ventriküllere gelen kan geçişi tamamlanınca, ventrikül kasılmaya başlar. Kasılmanın ilk safhasında önce ventriküllerin hacmi değişmeksizin içindeki basınç artar. Bu basınç, kulakçıkların içindeki basıncı geçtiği an, atriumlarla ventriküller arasındaki kapaklar (kalbin sol tarafı için mitral, sağ tarafı için triküspit kapak) kapanır ve 1. kalp sesi (S1) oluşur. Sonra basınç artmaya devam eder ve aort ve pulmoner kapaklar açılır ve kan aort ve pulmoner artere atılır.
Normalde sistol sırasında ventriküllerin içindeki kanın %55-70'i atılır yani tamamı atılmaz. Bu atılma oranına, ventriküllerin ejeksiyon fraksiyonu (EF) diyoruz. EF, bizler için oldukça önemlidir. Bu oran değişik laboratuar yöntemleri ile hesaplanarak (eko, talyum, ventrikülografi vb) kalbin performansı hakkında bilgi sahibi olunur.
Diyastol:
Sistol ile kanın atımı sona erdikten sonra ventriküllerde gevşeme başlar: Bu döneme ise diyastol diyoruz. Diyastolün en başında ventriküllerin hacmi henüz değişmeksizin içindeki basınç gevşeme başladığından dolayı düşmeye başlar. Ventriküllerin içindeki basınç aort ve pulmoner arterin basıncının altına indiği an, aort ve pulmoner kapaklar kapanır ve böylece 2. kalp sesi (S2) oluşur. Daha sonra basınç düşmeye devam eder, mitral ve triküspit kapaklar açılarak içlerindeki kan ventriküllere boşalır ve döngü bu şekilde devam eder gider.




Burada bir kalp döngüsü boyunca olanları görüyoruz: mavi renkli alanlar kalbin sağ, kırmızı renkli olanlar ise sol tarafıdır.
A: Diyastol safhası: Atrium ve ventriküller arası kapaklar açık (sol tarafta mitral, sağ tarafta triküspid), atriumlar içindeki kan ventriküllere dolar. (Bir önceki döngüde aort ve pulmoner artere atılan kan tekrar ventriküllere geri gelmesin diye aort ve pulmoner kapaklar kapalıdır.)
B: Diyastolün son safhasında atriumlar kasılarak içinde hala kalmış az miktarda kanı da ventriküllere boşaltır.
C: Ventriküller kasılarak içlerindeki kanı büyük damarlara (solda aort, sağda pulmoner arter) gönderirler (sistol). Bu arada kan geriye, yani atriumlara kaçmasın diye mitral ve triküspid kapaklar kapanır. Bu arada içindeki kanı ventriküllere atmış olna atriumlara büyük toplardamarlardan (vena kava superior ve vena kava inferior) kan gelir.